【პროფილი】
71 წლის. ბატონი მასარუ დატე 39 წლის განმავლობაში მუშაობდა ელექტრონიკის მწარმოებელ კომპანიაში “SHARP”. ამ პერიოდის განმავლობაში, 15 წლის მანძილზე, ის იყო წამყვანი ფიგურა საზღვარგარეთულ ბიზნეს-ფრონტზე (საუდის არაბეთი, ინდოეთი, ფილიპინები). მოგვიანებით, ერთმა საშუალო ზომის კომპანიამ სთხოვა დახმარება ფილიპინებში ახალი ქარხნის დაარსებაში და რამდენიმე წელი მათთან ერთად იმუშავა. შემდეგ იგი გადაიყვანეს უზბეკეთში JICA-ს მიერ, რათა ჩაეტარებინა სემინარები (მენეჯმენტი და პრაქტიკული ბიზნესის შემთხვევების ანალიზი) უზბეკეთის რამდენიმე უნივერსიტეტში. და ბოლოს, იგი იმყოფებოდა საქართველოში JICA-ს მისიის ფარგლებში, რათა გაეძლიერებინა ბიზნეს-ურთიერთობები და გაცვლა საქართველოსა და იაპონიას შორის.
1. რა გახდა თქვენი საქართველოში ჩამოსვლის მიზეზი?
როგორც ადრე იყო აღნიშნული, უზბეკეთში ჩემი მისიის დასრულების შემდეგ შევამჩნიე, რომ JICA საჯაროდ აცხადებდა ვაკანსიას საქართველოსა და იაპონიას შორის ბიზნესის ხელშეწყობის მიმართულებით. საზღვარგარეთული ბიზნესის 40 წელზე მეტი გამოცდილების მქონე, დაუყოვნებლივ შევიტანე განაცხადი.
2. შეგიძლიათ გაგვიზიაროთ თქვენი ხედვა საქართველოს ბაზრის შესახებ, თქვენი პროფესიული გამოცდილების გათვალისწინებით?
ჩემი კომენტარები საქართველოს ბაზრის შესახებ:
A: თბილისში მდებარე ზოგიერთი უცხოური კომპანია საქართველოს ბაზარს ცალკე არ განიხილავს… მათ უფრო ფართო ხედვა აქვთ — კავკასიის ბაზრისკენ ან ცენტრალური აზიის ფართო ლანდშაფტისკენ. მაგალითად, ფოთი გეოპოლიტიკურად მნიშვნელოვანი პორტია ამ რეგიონში, რომელიც შავი ზღვისგან ცენტრალური აზიის მთელ ნაწილამდე ვრცელდება. შესაბამისად (თუმცა ეს ფართოდ ცნობილი არ არის), საქართველო წარმოადგენს ამ რეგიონის გამოყენებული ავტომობილების ბაზრის ჰაბს. ეს დიდი ბიზნესია. ასე რომ, ყოველთვის „ნახვა — დაჯერებაა“.
B: თუ გსურთ მხოლოდ საქართველოს ბაზარზე კონცენტრირება, წარმატებული უცხოური კომპანიების კვლევის დასკვნა ასეთია: „სჯობს, რომ ადრე ჩამოხვიდეთ, დააფინანსოთ და დააფუძნოთ თქვენი კომპანია, ვიდრე სხვა უცხოელი კონკურენტები“. ჩემს კვლევაში ბევრი წარმატებული უცხოური კომპანია აქ დაახლოებით 2015 წელს ჩამოვიდა. მათ მითხრეს ორი მიზეზი, თუ რატომ აირჩიეს ეს პერიოდი: პირველი — იმ დროს საკმარისი კონკურენცია არ არსებობდა და მათ შეაფასეს, რომ „ახლა ან არასდროს“; მეორე — იმ დროს (და ახლაც) ევროკავშირის რეგულაციები („EU CODE“) ჯერ არ მოქმედებდა. როგორც კი საქართველო გახდება ევროკავშირის წევრი, მას მოუწევს ამ წესების დაცვა. თუმცა ზოგ შემთხვევაში, ეს რეგულაციები ზედმეტ სპეციფიკაციებს და არაგონივრულ ხარჯებს მოითხოვს.
3. შეგიძლიათ გვითხრათ, როგორია ამჟამინდელი ეკონომიკური და ბიზნეს ურთიერთობები იაპონიასა და საქართველოს შორის? ასევე, თქვენი აზრით, რა არის საჭირო ამ კავშირების გასაძლიერებლად?
პატიოსნად რომ ვთქვა, ვერ ვიტყვი, რომ ყველა იაპონური კომპანია ყურადღებას აქცევს საქართველოს ან სურს აქ ჩამოსვლა. ერთ-ერთი მიზეზი ამისთვის ჩემი უუნარობაა, რომ სრულად განვახორციელო მისია. თუმცა, იაპონია-საქართველოს სავაჭრო-სამრეწველო პალატის (რომელიც მდებარეობს ტოკიოში და რომელსაც ხელმძღვანელობს ყოფილი ელჩი საქართველოში, ბატონი უეჰარა) მიერ განხორციელებული პრაქტიკული და რეალისტური აქტივობების შედეგად, ბიზნეს-ურთიერთობები ეტაპობრივად გააქტიურდა ადამიანური ქსელის საფუძველზე, რომელიც აერთიანებს საქართველოსა და იაპონიას.
4. საქართველოში ბევრი სტუდენტი ინტერესდება იაპონური კულტურით და სწავლობს იაპონურ ენას. თქვენი აზრით, რა ნაბიჯები უნდა გადადგან მათ, რათა შეძლონ იაპონური ენის გამოყენება პროფესიულად საქართველოსა და იაპონიას შორის ურთიერთობებში?
პირველ რიგში, გულწრფელად მადლობას გიხდით იაპონური ენისა და კულტურისადმი თქვენი ინტერესისთვის. ხშირად ამ ინტერესის წყარო შესაძლოა იაპონური ანიმე იყოს. თუმცა, თუ გსურთ, რომ იაპონური ენის ცოდნა პროფესიულად გამოიყენოთ ან იაპონურ კომპანიაში იმუშაოთ, საჭიროა უფრო ფორმალური და თავაზიანი ენა, ასევე ზრდილობიანი დამოკიდებულება და ჟესტები. ამისთვის გირჩევთ უყუროთ იაპონურ ბიზნეს-სერიალებს, როგორიცაა „HANZAWA NAOKI“ ან „Downtown Rocket“, რათა შეისწავლოთ შესაბამისი ენა და ქცევები.
ეს სერიალები ძალიან საინტერესოა და გარკვეულწილად ანიმეს მსგავს კონცეფციას ატარებს — გუნდური მუშაობა, არასდროს დანებება, მისიის შესრულება. ამ დრამების საშუალებით შეგიძლიათ იაპონური ენისა და კულტურის განსხვავებული ასპექტების აღმოჩენა. მაგალითად, უზბეკეთში ჩემი ერთ-ერთი სტუდენტი დიდი გულშემატკივარი გახდა „HANZAWA NAOKI“-ის და საბოლოოდ მუშაობა დაიწყო უზბეკეთის ერთ-ერთ წამყვან ბანკში.
5. გაქვთ რაიმე გზავნილი იმ იაპონური კომპანიებისთვის, რომლებიც საქართველოს ბაზარზე შემოსვლას განიხილავენ?
საქართველოში ბიზნესის დაწყება კომპანიის გადაწყვეტილებაზეა დამოკიდებული და მე ვერ გავაკეთებ კომენტარს სხვების გადაწყვეტილებებზე. თუმცა, თუ კომპანია გადაწყვეტს წინ წასვლას, ჩემი გამოცდილებიდან ერთი რჩევა მაქვს: „გაემართეთ წინ, არ მოიხედოთ უკან, არ ინანოთ და არ დაეჭვდეთ“. იმიტომ რომ გარანტიას გაძლევთ — მალე შეგხვდებათ პირველი სირთულე. ის შეიძლება რთულად და გადაუჭრელად მოგეჩვენოთ… მაგრამ რადგან ეს ყველაფერი ადამიანების მიერ შექმნილი საკითხებია, აუცილებლად გადალახავთ ან გადაჭრით. ასე იზრდება როგორც კომპანია, ასევე ადამიანი.
ცნობილი გამონათქვამი ამბობს: „მნიშვნელოვანი არ არის, რა გადაწყვეტილება მიიღე — უფრო მნიშვნელოვანია, რომ ეს გადაწყვეტილება სწორად აქციო“. რადგან არავინ გაძლევს გარანტიას, რომ მიღებული გადაწყვეტილება ნამდვილად სწორია — თუნდაც მის მიღების შემდეგ.
6. მომავალში იაპონიასა და საქართველოს შორის რა ტიპის საქმიანობის გაგრძელებაა დაგეგმილი?
რადგან უკვე 71 წლის ვარ, დროისა და ფიზიკური შესაძლებლობების თვალსაზრისით, ჩემი მოქმედება შეზღუდულია. თუმცა, ძალიან ბედნიერი ვიქნები, თუ რაიმე წვლილს შევიტან იმ ადამიანების კეთილდღეობაში, ვისაც საქართველოში შევხვდი ან ვისთანაც იაპონია-საქართველოს სავაჭრო-სამრეწველო პალატის მეშვეობით მქონდა ურთიერთობა.
